Zestaw butlowy - poprawna nazwa butli
Butla
Butle nurkowe to cylindry zakończony z jednej strony wypukłym denkiem a z drugiej szyjką z gwintem. Wykonywane na ciśnienie pracy 200at, 220at lub 300at. Pojemność butli może być 10l, 12l, 15l, 18l, są spotykane również butle mniejsze o pojemności 4l, 7l, 8l. Butla zakończona jest zaworem oraz wyposażona jest w szereg innych elementów, ale o tym poniżej.
Butle wykonuje się z stali węglowej lub stopowej oraz stopów aluminiowych. Butle aluminiowe posiadają płaskie dno oraz grubszą ściankę, z tego powodu są znacznie większe od butli stalowych, przy tej samej objętości. Posiadają również większą wagę np. butle stalowe o pojemności 10l ważą około 11,5kg, kiedy taka sama butla aluminiowa waży 13,5kg, czyli o dwa kilo więcej. W wodzie sytuacja zmienia się drastycznie, to butla aluminiowa jest lżejsza, można powiedzieć, że pusta butla aluminiowa ma pływalność dodatnią (pływa), napełniona powietrzem do 200at posiada pływalność lekko ujemną. Właśnie z powodu neutralnej pływalności butle aluminiowe doskonale nadają się na stage, czyli dodatkową butlę z czynnikiem oddechowym. Butle stalowe posiadające pływalność ujemną (mniejsza wyporność przy tej samej wielkości), zmniejszają ilość obciążenia niezbędną do zanurzenia, sumaryczny ciężar butli i systemu balastowego będzie mniejszy. Przekładając to na kilogramy nurek o masie około 80kg w mokrej piance 5mm będzie potrzebował około 10kg balastu aby zanurkować z butlą stalową 10l, do nurkowania w butli aluminiowej 10l będzie potrzebował przynajmniej 12kg. W przypadku mocowania całego balastu na pasie, nasz kręgosłup boleśnie odczuje różnicę.
W wodach zimnych o słabych własnościach korozyjnych, gdzie nurkowie stosują grube pianki powszechnie stosuje się butle stalowe, na wody słone (duże własności korozyjne) i ciepłych (cieńsze pianki) stosuje się butle aluminiowe.
Gwint w szyjce butli może być:
* walcowy M25 uszczelniany przy pomocy o-ringu. To rozwiązanie jest powszechnie obecnie stosowane.
* stożkowy uszczelniany na specjalnej taśmie, szczelność uzyskuje się przez odpowiednio mocne skręcenie. Rozwiązanie stosowane w butlach technicznych, sprzęcie strażackim, bardzo rzadko w sprzęcie nurkowym.
Zestaw butlowy nurkowa składa się:
* butli jednej lub dwóch, zestaw dwu butlowy to Twinset. Twinset stosowany jest głównie przez nurków technicznych do nurkowań głębokich (dekompresyjnych), jaskiniowych, wrakowych. Obecnie Twinset coraz częściej jest stosowany przez nurków rec nawet w bardzo płytkich nurkowaniach. Główną zaletą twinseta jest możliwość zdublowania sprzętu co wpływa na bezpieczeństwo nurkowania. Więcej informacji znajdziesz na stronie twinset.
* zaworu i manifold
* siatki
* stopy
* uchwytu
* urządzenia rezerwy rezerwa nie jest obecnie stosowana, wynika to z faktu, że bardzo podnosi opory oddechowe w przypadku zestawów jedno butlowych.
W Europie najczęściej spotykamy butle stalowe. Wykonane są one z jednego kawałka metalu jako jednolity zbiornik (bez szwu). Na butli znajduje się szereg oznaczeń, z których dla użytkownika najważniejsze to:
1. Data ważności atestu. Wszystkie butle przed dopuszczeniem do użytku poddawane są atestacji. Po pozytywnym wyniku próby butla otrzymuje atest o maksymalnie pięcioletnim okresie ważności (w Polsce). Po upływie tego czasu atestację należy powtórzyć.
2. Ciśnienie pracy. Maksymalne ciśnienie do jakiego można napełnić butlę wyrażone w [at] lub [MPa].
3. Ciśnienie próby. Ciśnienie jakie wytworzono w butli w czasie atestacji. Jest ono o 50% wyższe od ciśnienia roboczego butli i wynosi 225 at dla butli o ciśnieniu roboczym 150 at, a dla butli na 200 at wynosi 300 at.
4. Pojemność butli podawana w litrach [ l ] lub [ dm3 ].
5. Ciężar butli. Parametr istotny przy transporcie szczególnie dla osób słabszych.
Na butli znajduje się dodatkowo oznaczenie: gazu - którym można napełniać butlę, znak wytwórcy, numer fabryczny, daty wcześniejszych atestów.
Siatka butli
Siatka butli chroni butlę przed uszkodzeniem. Wykonana jest z nici o odpowiedniej grubości, w postaci siatki o oczkach ok. 5mm. Siatka powinna być dobrana do średnicy i długości butli, jeżeli jest za długa to należy ją skrócić. Siatka powinna być dobrze naciągnięta, nie może być luźna.
Aby założyć siatkę należy zdjąć z butli doniczkę i następnie nałożyć siatkę. Siatkę naciągamy przy pomocy sznurków znajdujących się na obu końcach siatki, a nadmierną długość odcinamy. Po tych czynnościach zakładamy doniczkę.
Siatki są robione najczęściej w kolorze: czarnym, niebieskim, żółtym. Siatka w trakcie eksploatacji niszczy się, powstają przecięcia i rozdarcia, więc co kilka lat należy ją wymieniać, jeżeli nie nurkujemy zbyt intensywnie i dbamy o siatkę, będzie nam służyła przez wiele lat.
Stopy butli
Stopy butli plastikowy element umożliwiający stawianie butli w pozycji pionowej, chroni również spód butlę przed uszkodzeniami zewnętrznymi. Może być wyposażona w rolkę umożliwiającą ciągnięcie butli (ale myślę że to już przesada), ale tylko po płaski i równym terenie. Doniczka jest montowana tylko na butlach stalowych, których spód jest półokrągły, butle aluminiowe nie potrzebują doniczki, mają spód butli płaski.
Uchwyt
Uchwyt element służący do ułatwienia noszenia butli. Wbrew pozorom jest ważnym elementem, szczególnie w przypadku, kiedy butle należy przenieść kilka, kilkanaście metrów. W nurkowaniach z łodzi, gdzie praktycznie nie występuje potrzeba przenoszenia butli jest elementem zbędnym. Uchwyt powinien zapewnić wygodę noszenia, a jednocześnie nie przeszkadzać przy montażu kamizelki ratowniczo-wyrównawczej czy automatu oddechowego. Wybór rozwiązań jest bardzo duży. Brak uchwytu powoduje, że przenosimy butlę trzymając ją za zawór, przeważnie nie jest to zbyt wygodne.
Butla
Butle nurkowe to cylindry zakończony z jednej strony wypukłym denkiem a z drugiej szyjką z gwintem. Wykonywane na ciśnienie pracy 200at, 220at lub 300at. Pojemność butli może być 10l, 12l, 15l, 18l, są spotykane również butle mniejsze o pojemności 4l, 7l, 8l. Butla zakończona jest zaworem oraz wyposażona jest w szereg innych elementów, ale o tym poniżej.
Butle wykonuje się z stali węglowej lub stopowej oraz stopów aluminiowych. Butle aluminiowe posiadają płaskie dno oraz grubszą ściankę, z tego powodu są znacznie większe od butli stalowych, przy tej samej objętości. Posiadają również większą wagę np. butle stalowe o pojemności 10l ważą około 11,5kg, kiedy taka sama butla aluminiowa waży 13,5kg, czyli o dwa kilo więcej. W wodzie sytuacja zmienia się drastycznie, to butla aluminiowa jest lżejsza, można powiedzieć, że pusta butla aluminiowa ma pływalność dodatnią (pływa), napełniona powietrzem do 200at posiada pływalność lekko ujemną. Właśnie z powodu neutralnej pływalności butle aluminiowe doskonale nadają się na stage, czyli dodatkową butlę z czynnikiem oddechowym. Butle stalowe posiadające pływalność ujemną (mniejsza wyporność przy tej samej wielkości), zmniejszają ilość obciążenia niezbędną do zanurzenia, sumaryczny ciężar butli i systemu balastowego będzie mniejszy. Przekładając to na kilogramy nurek o masie około 80kg w mokrej piance 5mm będzie potrzebował około 10kg balastu aby zanurkować z butlą stalową 10l, do nurkowania w butli aluminiowej 10l będzie potrzebował przynajmniej 12kg. W przypadku mocowania całego balastu na pasie, nasz kręgosłup boleśnie odczuje różnicę.
W wodach zimnych o słabych własnościach korozyjnych, gdzie nurkowie stosują grube pianki powszechnie stosuje się butle stalowe, na wody słone (duże własności korozyjne) i ciepłych (cieńsze pianki) stosuje się butle aluminiowe.
Gwint w szyjce butli może być:
* walcowy M25 uszczelniany przy pomocy o-ringu. To rozwiązanie jest powszechnie obecnie stosowane.
* stożkowy uszczelniany na specjalnej taśmie, szczelność uzyskuje się przez odpowiednio mocne skręcenie. Rozwiązanie stosowane w butlach technicznych, sprzęcie strażackim, bardzo rzadko w sprzęcie nurkowym.
Zestaw butlowy nurkowa składa się:
* butli jednej lub dwóch, zestaw dwu butlowy to Twinset. Twinset stosowany jest głównie przez nurków technicznych do nurkowań głębokich (dekompresyjnych), jaskiniowych, wrakowych. Obecnie Twinset coraz częściej jest stosowany przez nurków rec nawet w bardzo płytkich nurkowaniach. Główną zaletą twinseta jest możliwość zdublowania sprzętu co wpływa na bezpieczeństwo nurkowania. Więcej informacji znajdziesz na stronie twinset.
* zaworu i manifold
* siatki
* stopy
* uchwytu
* urządzenia rezerwy rezerwa nie jest obecnie stosowana, wynika to z faktu, że bardzo podnosi opory oddechowe w przypadku zestawów jedno butlowych.
W Europie najczęściej spotykamy butle stalowe. Wykonane są one z jednego kawałka metalu jako jednolity zbiornik (bez szwu). Na butli znajduje się szereg oznaczeń, z których dla użytkownika najważniejsze to:
1. Data ważności atestu. Wszystkie butle przed dopuszczeniem do użytku poddawane są atestacji. Po pozytywnym wyniku próby butla otrzymuje atest o maksymalnie pięcioletnim okresie ważności (w Polsce). Po upływie tego czasu atestację należy powtórzyć.
2. Ciśnienie pracy. Maksymalne ciśnienie do jakiego można napełnić butlę wyrażone w [at] lub [MPa].
3. Ciśnienie próby. Ciśnienie jakie wytworzono w butli w czasie atestacji. Jest ono o 50% wyższe od ciśnienia roboczego butli i wynosi 225 at dla butli o ciśnieniu roboczym 150 at, a dla butli na 200 at wynosi 300 at.
4. Pojemność butli podawana w litrach [ l ] lub [ dm3 ].
5. Ciężar butli. Parametr istotny przy transporcie szczególnie dla osób słabszych.
Na butli znajduje się dodatkowo oznaczenie: gazu - którym można napełniać butlę, znak wytwórcy, numer fabryczny, daty wcześniejszych atestów.
Siatka butli
Siatka butli chroni butlę przed uszkodzeniem. Wykonana jest z nici o odpowiedniej grubości, w postaci siatki o oczkach ok. 5mm. Siatka powinna być dobrana do średnicy i długości butli, jeżeli jest za długa to należy ją skrócić. Siatka powinna być dobrze naciągnięta, nie może być luźna.
Aby założyć siatkę należy zdjąć z butli doniczkę i następnie nałożyć siatkę. Siatkę naciągamy przy pomocy sznurków znajdujących się na obu końcach siatki, a nadmierną długość odcinamy. Po tych czynnościach zakładamy doniczkę.
Siatki są robione najczęściej w kolorze: czarnym, niebieskim, żółtym. Siatka w trakcie eksploatacji niszczy się, powstają przecięcia i rozdarcia, więc co kilka lat należy ją wymieniać, jeżeli nie nurkujemy zbyt intensywnie i dbamy o siatkę, będzie nam służyła przez wiele lat.
Stopy butli
Stopy butli plastikowy element umożliwiający stawianie butli w pozycji pionowej, chroni również spód butlę przed uszkodzeniami zewnętrznymi. Może być wyposażona w rolkę umożliwiającą ciągnięcie butli (ale myślę że to już przesada), ale tylko po płaski i równym terenie. Doniczka jest montowana tylko na butlach stalowych, których spód jest półokrągły, butle aluminiowe nie potrzebują doniczki, mają spód butli płaski.
Uchwyt
Uchwyt element służący do ułatwienia noszenia butli. Wbrew pozorom jest ważnym elementem, szczególnie w przypadku, kiedy butle należy przenieść kilka, kilkanaście metrów. W nurkowaniach z łodzi, gdzie praktycznie nie występuje potrzeba przenoszenia butli jest elementem zbędnym. Uchwyt powinien zapewnić wygodę noszenia, a jednocześnie nie przeszkadzać przy montażu kamizelki ratowniczo-wyrównawczej czy automatu oddechowego. Wybór rozwiązań jest bardzo duży. Brak uchwytu powoduje, że przenosimy butlę trzymając ją za zawór, przeważnie nie jest to zbyt wygodne.
źródło: http://www.nurkomania.pl/nurkowanie_butle_nurkowe.htm
